-ona adj 1 que hace pareja. Dona'm el mitjó parió d'aquest, dame el calcetín que hace pareja con este. 2 anat par. Un os parió d'un altre, un hueso par de otro. m 3 pareja f, compañero -ra. No hi ha més que un mitjó aquí: cerca'm el parió, solo hay un calcetín aquí: búscame la pareja. 4 sense [...]
f 1 [pietat, compassió] lástima, pena. No us fa llàstima?, ¿no os da lástima?2 [allò que fa llàstima] lástima, pena. Quina llàstima que no hagueu pogut venir!, ¡qué lástima que no hayáis podido venir!3 pl [sofriments] lástimas, penas, penalidades. 4 ésser llàstima ser una lástima (o ser lástima), [...]
v tr 1 [fer veure] mostrar, enseñar. Us mostraré tots els vestits que fabriquem, os mostraré todos los vestidos que fabricamos. 2 [amb un gest, un signe] indicar, señalar. Ens ho mostrà amb el dit, nos lo indicó con el dedo. 3 [deixar veure] enseñar, mostrar. Quan riu, mostra unes dents de cavall [...]
adv 1 aquí, acá. Vine ací, ven acá. 2 [temps] aquí. D'ací a tres dies us contestaré, de aquí a tres días os contestaré. 3 ací baix aquí abajo. 4 ací i allà acá y allá, acá y acullá, aquí y allí, aquí y allá. 5 d'ací de ahí. 6 d'ací (o d'ací en) avant de ahora en adelante. 7 d'ací d'allà de un lado [...]
, currar fam, currelar fam. Nois, demà us toca de pencar!, ¡chicos, mañana os toca currar!4 [en sentit irònic] matarse [a trabajar]. No penquis tant, no!, ¡no te mates, no!5 pencar com un ase (o com un negre, o com un lladre, etc) trabajar como un burro (o como una mula, o como un negro). [...]
f 1 [sort] ventura. Bona, mala ventura, buena, mala ventura. 2 [felicitat] ventura, felicidad. Us desitgem tota la ventura possible, os deseamos toda la ventura posible. 3 a la ventura [a l'atzar] a la ventura (o a la buena ventura). 4 per ventura [per atzar] por ventura, por casualidad. Si per [...]
adv 1 cuando. El dissabte és quan ve més gent, el sábado es cuando más gente viene. 2 [interrogatiu] cuándo. Quan vindreu?, ¿cuándo vendrá usted? Digueu-nos quan us n'anireu, decidnos cuándo os vais a ir. conj 3 [el moment en què] cuando. Quan hi arribarem, ells ja seran fora, cuando lleguemos [...]
'església el carrer s'estreny, pasada la iglesia la calle se estrecha. 9 estrecharse, apretarse. Si us estrenyeu una mica, hi cabrem tots, si os estrecháis un poco, cabremos todos. [...]
en buen estado de ánimo, ponerse de buenas, ponerse en buena disposición. 10 posar-se en mal terreny fig ponerse a malas, ponerse en mala disposición. Si us poseu en mal terreny no ens entendrem, si os ponéis a malas no nos vamos a entender. 11 preparar el terreny fig preparar el terreno. 12 sondar [...]