adv 1 ya. Si vens tard ja haurem marxat, si vienes tarde ya nos habremos ido. Ja ho sé, ya lo sé. 2 [ara mateix] ya. Ja vinc!, ¡ya voy! 3 [amb el verb en futur] [possibilitat que s'esdevingui una cosa] ya. Ja ens veurem, ya nos veremos. Ja te'n penediràs, ya te arrepentirás. conj 4 ya. Ja per una cosa, ja per una altra, sempre està intranquil, ya por una cosa, ya por otra, siempre está intranquilo. 5ja que ya que, puesto que, dado que, visto que, en vista de que. Ja que ets aquí ajuda'm a traduir aquest paràgraf, ya que estás aquí ayúdame a traducir este párrafo. 6ja que ya que, porque, pues. Ens vam quedar, ja que plovia, nos quedamos, ya que llovía. 7ja sia (o fos) que [encara que] aunque. Ja fos que es morís de fam no treballaria, aunque se muriera de hambre no trabajaría. interj 8ja! [usat sovint irònicament] ¡ya!